Zapraszamy serdecznie wszystkich pasjonatów a także mieszkańców gminy i miasta Łuków

Powyżej aktywna mapa lokalizująca miejsce rekonstrukcji - kliknij powyżej aby skorzystać
Poniżej mapa okolic rekonstrukcji wydana w roku 1937 - kliknij aby powiększyć

Odtwórcy rekonstrukcji na cmentarzu w Gręzówce

Zdjęcia z rekonstrukcji w Serpkomli

Fotografie historyczne walczących żołnierzy

Ziemia Łukowska w kampanii wrześniowej 1939 r.

• 4 września – pierwszy nalot bombowców niemieckich na Łuków.
• 7 września – przez Łuków przejeżdżają misje wojskowe: francuska i angielska. Kolejne lotnicze bombardowanie miasta (zginęło 260 osób).
• 7 – 8 września – w powiecie łukowskim pojawiają się uchodźcy z Warszawy, Kielecczyzny i północnych regionów Polski. W Łukowie utworzono przejściowy punkt zborny dla żołnierzy rozbitych polskich jednostek.
• 9 września – niemieckie lotnictwo zbombardowało pod Łukowem transporty kolejowe trzech kompanii czołgów wolnobieżnych jadących z Żurawicy do Siedlec. Dwa z nich zawróciły do Brześcia Litewskiego. Czołgi 111 kompanii z powodu zerwanych torów wyładowały się z wagonów i zajęły pozycje w lasach na północ od Łukowa.
• 10 września – przez Łuków przechodzi kolumna 2 batalionu czołgów lekkich armii „Modlin” cofająca się od Piotrkowa Trybunalskiego do Brześcia.
• 11 września – rozkaz Naczelnego Wodza dla armii „Modlin” opóźniania marszu Niemców na osi Kałuszyn – Siedlce – Łuków – Radzyń Podl. – Parczew. Przez Ziemię Łukowską miały wycofywać się jednostki 1 DP Legionów, 41 DP i Mazowieckiej BK.
• 11/12 września – w nocy przez Łuków przejeżdżają czołgi 92 samodzielnej kompanii z armii „Łódz” zmierzające do Radzynia Podlaskiego.
• 12 września – o świcie przez Łuków przejechała kolumna samochodów sztabu armii „Modlin”. Tego dnia na terenie powiatu łukowskiego dochodzi do pierwszych starć z oddziałami Wehrmachtu, a w Łukowie w budynku Liceum im. T. Kościuszki rozpoczyna działalność szpital polowy kierowany przez płk. Pawła Martyszewskiego. W Seroczynie 11 dywizjon pancerny mjr Stefan Majewskiego z Mazowieckiej BK walczy z częścią grupy z niemieckiej DPanc. „Kempf”. Inny podjazd tej niemieckiej jednostki odkrył pod Łukowem (w okolicy Gołaszyna) miejsce postoju 111 kompanii czołgów wolnobieżnych, która w starciu z wrogiem doznała porażki. W dniu następnym po zaopatrzeniu w paliwo 111 kompania odjechała na południe.
• 12/13 września – nocny przemarsz 1 DP Leg. w kierunku lasów Jagodne (na północny zachód od Łukowa).
• 13 września – do Łukowa wkracza oddział niemieckich motocyklistów. Dochodzi do walki z polskimi żołnierzami w wyniku której zabito kilku Niemców i raniono oficera.
• 13/14 września – zacięte i krwawe walki 1 DP Legionów i wojskami niemieckimi w okolicach Stoczka Łukowskiego. Ewakuacja z Łukowa ośrodków zapasowych Nowogródzkiej BK.
• 14/15 września – nieliczne i mocno wykrwawione oddziały 1 DP Legionów wychodzą z okrążenia i przez kompleks lasów Jagodne kierują się w stronę Radzynia Podl.
• 15 września – na boisku sportowym Związku Strzeleckiego w Łukowie Niemcy organizują punkt zborny dla jeńców wziętych do niewoli po walkach na północny zachód od miasta, w którym zgromadzili około 2000 polskich żołnierzy.
• 16 września – na szosie Łuków – Radzyń w ręce niemieckie dostają się bezbronne czołgi 111 kompanii czołgów wolnobieżnych.
• 17 września – karna ekspedycja niemiecka w Łukowie. Zastrzelono na miejscu 34 osoby, podpalono domy przy ulicach: Warszawskiej, Browarnej, Staropijarskiej i Piłsudskiego. Spośród innych aresztowanych 56 osób zamordowano na drodze z Siedlec do Węgrowa.
• 2 – 5 października – na południe od Łukowa w rejonie Kocka i Woli Gułowskiej SGO „Polesie” stoczyła ostatnią bitwę wojny obronnej 1939 r.

Z Jarosławem Gołębiowskim członkiem Stowarzyszenie Lubelska Grupa Rekonstrukcji Historycznych FRONT rozmawia Tomasz Ciężki

Co to jest rekonstrukcja historyczna?

Rekonstrukcja historyczna to rodzaj spektaklu odtwarzającego autentyczne wydarzenie historyczne.
W miarę możliwości, dąży się w niej do uzyskania jak najwierniejszego obrazu odtwarzanego epizodu historycznego, z zachowaniem proporcji osobowych, sprzętowych i zgodności z wyglądem ówczesnego pola walki, a w szczególności umundurowania i wyposażenia. Na pierwszym miejscu stawia się jednak zawsze bezpieczeństwo rekonstruktorów i osób oglądających.
Pozoracja pola walki z zastosowaniem pirotechniki, hukowej broni strzeleckiej, artylerii, motocykli, koni, pojazdów kołowych i gąsiennicowych, a na niektórych rekonstrukcjach nawet samolotów i spadochroniarzy wymaga od rekonstruktorów doskonałego przygotowania poprzedzonego wieloma próbami i dyscypliny w realizacji scenariusza.
Scenariusz rekonstrukcji oparty jest zawsze na badaniach historycznych w świetle zachowanych materiałów archiwalnych, relacji uczestników i świadków wydarzeń. Dąży się też do umiejscowienia rekonstrukcji w scenerii odpowiadającej odtwarzanemu epizodowi i tak w tym przypadku rekonstrukcja musiała być przeniesiona w inne miejsce, ponieważ teren miejsca bitwy uległ całkowitemu zalesieniu. Wielce przydatna jest też archeologia wojskowa mogąca dostarczyć swoimi badaniami informacji na temat pozycji wojsk w postaci np.: śladów okopów, a użyte środki walki są możliwe do określenia po elementach pozyskanych na pobojowiskach np.: w postaci łusek, odłamków i elementów wyposażenia. Jednak pierwszorzędnym świadectwem wydarzeń są cmentarze, kwatery wojenne i pojedyncze groby żołnierskie w rejonie działań, które mogą pomóc w ustaleniu tożsamości, pochodzenia poległych i ich przynależności wojskowej.

Rekonstruowany będzie „Epizod pod Warkoczem”. Warkocz to miejscowość, której nie znajdziemy na obecnych mapach Gminy Łuków, co zadecydowało o tym, że rekonstruowane będą wydarzenia z okolic tej osady?

Warkocz to nazwa przyleśnej osady istniejącej do drugiej wojny światowej między wsiami Róża Podgórna i Żdżary. W rejonie tej osady doszło do jednej z potyczek Niemców z żołnierzami polskimi przebijającymi się na Łuków.
Wybór padł na epizod pod Warkoczem, ponieważ jest najbardziej zagrożony zapomnieniem. Najprawdopodobniej okupacji niemieckiej nie przeżył żaden mieszkaniec tej osady, a samą osadę odnaleźć można tylko na przedwojennych mapach w podziałce nie większej niż 1:100000.
Nadmienię, że na obecnej mapie Gminy Łuków Warkocz znajdujący się w zachodniej części Zalesia to jedynie zbieżność nazw.

Które grupy rekonstrukcyjne wezmą udział w rekonstrukcji „Epizodu pod Warkoczem”, która będzie miała miejsce na łąkach w pobliżu miejsca rekreacyjnego Babia Góra przy skrzyżowaniu dróg przebiegających z Dąbia, Gręzówki i Zalesia?

Największą reprezentację wystawi Stowarzyszenie Lubelska Grupa Rekonstrukcji Historycznych FRONT, która będzie wykonawcą głównym, a z zaproszonych grup zadeklarowały udział XDOK z Przemyśla, Biłgorajskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych, Stowarzyszenie Rekonstrukcyjno – Historyczne 9 PP Legionów, rekonstruktorzy z GRH Wrzesień '39 oraz członkowie innych grup z Sanoka, Kozienic, Lubartowa, Tomaszowa Lubelskiego, Łodzi, Iłży, Skarżyska, Warszawy...

Czy obok rekonstruktorów w polskich i niemieckich mundurach, możemy spodziewać się również sprzętu bojowego?

Scenariusz odtwarzanego epizodu zakłada pokazanie po stronie polskiej: rowery wojskowe i motocykle CWS "Sokół" w wersji wojskowej i cywilnej, podwoda konna tzw. żelaźniak, armata ppanc wz.36 karabin przeciwpancerny wz.35, CKM 08 Maxim i CKM wz.30, granatnik wz.36 po stronie niemieckiej: transporter opancerzony, samochód ciężarowy, motocykl z koszem, armata ppanc PAK 36, karabin maszynowy MG34

Oczywiście na realizację przedsięwzięcia będzie miał wpływ czynnik ludzki i środki finansowe. Pogody się nie obawiamy, bo w czasie wejścia 1DP w kompleks Jagodne spadł pierwszy wrześniowy deszcz…